شەنکال …!
ناوچەی شەنکال دەکەوێتە ڕۆژئاوای پارێزگای نەینەوا لە باکوری ڕۆژئاوای عێراق
ئەم ناوچەیە چەندین ناوچەی شوێنەواری تێدایە ، نزیکەی 100 شوێنەواری هەیە ، هێما بۆ شارستانیەتی ڕۆمانی و سۆمەری و یۆنانی و ئیسلامی و ساسانى و ئاشوریدەکەن و دەگەڕێتەوە بۆ زیاتر لە 7000 ساڵ و گرنگترین هێمای شوێنەواریش ئەو رووناکە مێژووییەیە، کە مێژووی ەکەی دەگەڕێتەوە بۆ 325 کۆچی .
ناوچەی شەنگال بە تێکەڵەیەک لە کۆمەڵگای عێراقی نیشتەجێیە، کە عەرەب و کوردی ئێزدی و مەسیحی دەگرێتەوە .
شەنگال لە سەروی هەواڵەکانی عێراقەوە نەبوو ، تەنها دوای ئەو تاوانە قڵشوورانەی کە داعش بەرامبەر بە ژنانی ئێزدی بەتایبەتی ئەنجامی دا .
دوای شەڕی دژی داعش ناکۆکی دواتر بوو بە ناکۆکی نێوان ئەو هێزانەی کە شەڕی داعشیان کردووە و هەوڵدانيان ئەو بۆ کۆنترۆڵکردنی ناوچەی شەنگال كه وك شوێنێکی ستراتیژی گرنگ هيه کە سنوری هاوبەشی لەگەڵ تورکیا و سوریا هەیە و بە هۆبەیەکی گرنگی ڕێگای نێودەوڵەتی لە هێڵی ڕێگای نوێی بازرگانی چین دادەنرێن ،و وك دەروێک بۆ ڕێگای ئەوروپا دادەنرێن .
نموونەی ئەم ناکۆکییانە ، سەردانی عوسمان ئەلغەنیمی وەزیری ناوخۆی عێراق بۆ قەزای شنگال لە 13 / 12 / 2020 دا ، کە نیشانەیەکی ڕاستەقینە بوو لە ڕووی کاتووبەندییەوە و لە ڕووی ئامانجەکان ، هەرچەندە نەیتوانی بچێتە ناو شارەکە و لەبارەگای پۆلیس لەگوندێکی ناوچەکە بمێنێتەوە ، بەڵام ئامانجی سەردانەکە گەیاندنی پەیامێکە لەلایەن حکومەتی ناوەندییەوە لەبەغدا بۆ میلیشیاكان كه له ناوچەی شەنکال دمێنێ کە لەڕاستیدا دەکرێت مانای ڕەتکردنەوەی کۆنترۆڵکردنی میلیشیای له سر شارەکە بێت و بیکەیتە بازاڕی دەرمان و بیکەیتە ڕارەوێک بۆ قاچاخچی لەنێوان سنورەکان ، و جەخت لەسەر پێویستی گەڕانەوەی دانیشتوانەکەی بکات کە ئاوارە بوون .
هەروەها لەنامەکەدا ، خواستێک هەیە بۆ ئەوەی حکومەت کۆنترۆڵی شەنکال بەدەست بهینەوه دوای ئەوەى لە مادەی 140 ی دەستوری عێراقدا كه شەنکال بە یەکێک لە ناوچە جێناکۆکەکانی نێوان حکومەتی ناوەند و هەرێمی کوردستان دادەنرا .
هەروەها هێزەکانی پێشمەرگەی کورد لە مانگی 10ی ساڵی 2017 دا لە ناوچەی شەنکال کشاویەوە، دوای ئەو ناکۆکییە لەسەر ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی پاشان حکومەتی هەرێمی کوردستان مافی دەسەڵاتدارانی ناوەندی لە بەغدا بە سەروەری بەسەر هەرێمی شەنکال دا ناسی .
لە ئێستادا تە نها 35٪ی دانیشتوانی ئەو هاوڵاتییە لە شەنگال ماونە تەوە ژمارەیان نزیکەی سەد هەزار کەس دەبێت له سەر بە ئایینی ئێزدین لەگەڵ کەمینەکانی هۆزە عەرەب و تورکمانەکان .
شەنگال ئێستا لەلایەن میلیشیاکانی پەکەکە وە لەگەڵ گروپە ئێزیدییە خۆجێیەکان کۆنترۆڵکراوە ، هەروەها فراکسیۆنەکانی حەشدی شەعبی عێراق، کاریگەری بەرچاویان هەیە لە شارەکە و ناوچەکەدا پێدانی مووچە بە فراکسیۆنە ئێزیدییەکان کە پشتگیریان دەکەن و هەروەها چەک و پێداویستیان بۆ دابین دەکەن .
لە ڕاستیدا ، کاریگەریە ستراتیژییەکانی کۆنترۆڵکردنی ناوچەی شەنکال لە نێوان ئێران و تورکیا دایە و هەر یەکەیان هەوڵ دەدات کۆنترۆڵ کردنى خۆی لە ناوچەکەدا زیاتر بکات .
سەرەڕای نیشاندانی ڕادەی ئەو کارەساتەی کە لە دوای چوونە ناو تەکفیری داعش و نیشاندانی مەینەتییەکانی دانیشتووانەکەی لە زۆر کۆڕو کۆڕوبەندە نێودەوڵەتییەکاندا ، هێشتا حکوومەت توانای دۆزینەوەی چارەسەری ڕاستەقینەی بۆ ئاوارە بووەکانی ناوچەکە و درێژکردنەوەی کۆنترۆڵ کراوه خۆی لە سر شەنگال نییە تێیدا .
پرسیارەکە دەمێنێتە وە ئایا حکومەتى الكاظمی لە چارەسەر کردنی ئەم فایلەدا سەرکەوتوو دەبێت یان وەک هر دۆسیەکانی تری سەر مێزی سیاسەتوان ەکان دەمێنێتەوە و لە نێوان بێ توانایییە بۆ چارەسەرکردنی ئەم کێشەیە !!!!
