ڕەنگە ئەو ئاژاوە و چەقبەستووی سیاسیەی کە ئەمڕۆ وڵات پێیدا تێپەڕدەبێت بۆ قسەکردن و سەرلێشێواویەکی گەورە لەسەر ئاستی ناوخۆ و لەهەموو ئاراستەکان چ سیاسی و چ ئابووری و خزمەتگوزاری تا ئەو کاتەی ئەمڕۆ دۆخەکە گەیشتە دۆخێکی زۆر خراپ، هەموو ئەمانە بەهۆی دڵسۆزی و پەیوەندی لەگەڵ هێزە ئیقلیمی و نێودەوڵەتییەکانە کە کۆنترۆڵی بارودۆخی عێراق دەکەن

کە بووە هۆی ئەو بارودۆخەی کە ئەمڕۆ وڵات تێیدا دەژی.

بۆیە ئەمڕۆ دەبینین دەست لەکارکێشانەوەی کوتلەی سەدر لە پەرلەمان دوای شکستی هەموو دیالۆگەکانی نێوان خۆی و هێزە شیعیەکانی تر بۆ ناونانی گەورەترین کوتلە و تێپەڕاندنی لە ئەنجومەنی نوێنەران بۆ پێکهێنانی حکومەتی نوێ، لێرەشدا هێزە الإطار، ژمارەی جێگرەکانیان زیاد کردووە بۆ ئەوەی بتوانن ناوی گەورەترین کوتلە کە حکومەت پێکدەهێنن، لەبەر ڕۆشنایی شەپۆلی کوتلەی سەدریش بە پەنابردنە بەر خۆپیشاندان کە دەبێتە هۆی پێکدادانی نێوان زۆرێک لە هێزەکان و دەرئەنجامەکانی ئەم پێکدادانەش دەرئەنجامی کارەساتاوییە بەهۆی بەهێزبوونی لایەنەکانی ململانێ و درێژکردنەوەی ئەم ناکۆکییە،بەڵکو هێزە سوننەکانیش لە چەندین ڕووەوە عادەتیان گەڕاوەتەوە بۆ جیاوازی و ساغکردنەوەی هەندێک لە توخمەکانی و گرنگترینیان پارەی سیاسیە بۆ کۆنترۆڵکردنی سەرکردایەتی پێکهاتەی سوننە بۆ بەدەستهێنانی دەستکەوتی گەندەڵی دارایی ،ڕەنگە یەکێک لەگرنگترین مامەڵە گوماناوییەکان کە لەماوەی ئەم پەرلەمانەدا دەرچووبێت یاسای ئاسایشی خۆراکە کە ڕەنگدانەوەی ئەو ڕادەیە دەبێت کە چینی سیاسی بێباکانە لەهاوڵاتیانی عێراق،

کورد سەرکەوتووە لە یەکگرتنەوەیان بۆ دانوستان لەگەڵ بەغدا وەک کوتلەی تاک وەک هەمیشە ، سوپای عێراق بەردەوام لە دەست زاڵبوونی چینی سیاسی لە لایەکەوە دەناڵێنێت و ڕووبەڕووی تەحەدای تیرۆریستان دەبێتەوە لە سەر ئەرزی زەوی لەلایەک بە پەراوێزخستنی ئەنقەست بۆ پێدانی بودجەیەکی باش کە توانای شەڕ و لۆجستیکی خۆی زیاد دەکات ، وجێی سەرنجە مەشقە سەربازییە هاوبەشەکان لەگەڵ سوپای سعودیە بەناوی برایانەوە 1 کە بەبێ هیچ وردەکارییەک ڕاگەیەندرا و لێرەدا مەبەستمان وردەکاری سەربازی نییە کە ئاشکراکردنی قبوڵ ناکرێت .

سەبارەت بەحکومەتیش خۆی لەو ڕاستییە دوور دەخاتەوە کە وەک حکومەتێکی کاتی بۆ بەڕێوەبردنی وڵات هات بەهۆی شۆڕشێکی گەنجانەوە کە ئامانجی ڕوون و ڕەوای هەیە سەرەڕای هەوڵێکی زۆر بۆ تیکدانی وێنەیان و تۆمەتبارکردنیان، وە ئەمڕۆ دەبینین ئیمزاکردنی ڕێککەوتننامەکانی وەبەرهێنان کە چەندین نیشانەی پرسیاریان تێدایە کە بە پێی دەستووریی پێشەکییان نییە ،ئاماژە بەناجێبوونی جێبەجێکردنی زۆربەی ڕێککەوتنەکان نەکرێت بەهۆکاری سیاسی و ئابووری ، و سەردانەکەی سەرۆک وەزیران بۆ سعودیە و پاشان بۆ ئێران لەبیر مەکە ، زۆر وەک مانۆڕێکی سیاسی دەبینرێت کە ڕەنگە بەنیازبێت بیرۆکەی خولی دووەم بۆ کازمی بخاتەڕوو بەتایبەتی لەگەڵ سەردانە هاوبەشەکانی سەرۆک و پاشاکانی وڵاتانی دراوسێ و دزەکردن کەباس لەگەڕان بۆ پێکهێنانی ناتۆیەکی عەرەبی دەکرد، لەکۆتایی هەموو ئەو شتانەی سەرەوە بارودۆخی عێراق بە خێرایی مایەوە بۆ ناو نەزانراوەکان و بەم نزیکانە لە چوارڕێییەکدا دەبین کە گەڕانەوەیان زۆر زەحمەتە.

عێراق ئەمڕۆ لەدۆخێکی چەقبەستووی سیاسیدایە و له بەرامبەر بەبارودۆخێکی نالەباری سەرشەقامی عێراق، دوای زیاتر لە شەش مانگ لەهەڵبژاردنەکانی پەرلەمان و دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامەکان تا ئێستا گفتوگۆکانی حکومەتی داهاتوو نەزانراوە کە شیکەرەوەکان لەڕۆژانی داهاتوودا بەقوڕێکی خراپ دەزانن ،بەکورتی ئەو بارودۆخەی کە ئەمڕۆ وڵات تێیدا دەژی دەرئەنجامی ئەو ساتە نییەوە تەنیا بەرهەمی ئەم بارودۆخەی ئێستا نییە بەڵکو چەندین شکستی پێشووی لەگەڵ خۆیدا هەڵدەگرێت و هەروەها ئەو دامەزراوانەی کە لەسەر بنەمای هەڵە بوون بەڵگەی ئەوەش ئەوەیە کە دوو توخمی هەرە گرنگی سیستەمی حوکمڕانی وڵات واتە دەستوور و دامەزراوەکان بەدەست لاوازییەکی توند لە پێکهاتەی سەرەکی خۆیاندا دەناڵێنن ،دەستوور لە هەلومەرجی سەرلێشێواو و ناجێگیردا نوسراوە و بەپێی بەرژەوەندی ئەو کاتە و دامەزراوەکان بەپێی نەخشەی حیزبی و هاوپەیمانی سیاسی پێکدەهێنران و ئەو دامەزراوانەی کە کار بۆ وڵات دەکەن نين بس كار ده‌که‌ن بو چیتر بەشی سیاسی و حزبی و ڕەنگە ئەم دوو هۆکارە بنەمای ئەوە بن کە ئەمڕۆ دۆخەکە پێی گەیشتووە ،بۆ ئەو هێزە سیاسیانەی کە ئەمڕۆ لەسەر زەوین، بوونیان هەیە، بۆ ئەوەی بەم شێوەیە بدوێن:

1- هیچ کام لەو هێزە سیاسیانەی ئێستا لەسەر ئەرزی زەوین نەیانتوانیوە بە دوو سێهەمەوە هاوپەیمانێتییەکە پێکبهێنن بۆ ئەوەی بتوانن بەبێ پێویستی سێهەمی کەمئەندام حکومەت پێکبهێنن.

2-تا ئەم ساتە هیچ نیشانەیەکی ڕێککەوتن لەنێوان هێزە شیعەکاندا نییە، سەرەڕای دووبارەکردنەوەی سیناریۆ لە هەڵبژاردنەکانی پێشوودا و لە کۆتاییدا ڕێکەوتنی نێوان ئەو هێزانە ئەنجام دەدەن، موقتەدا سەدر سەرۆکی سەدریش پێشتر داوای لەسیاسەتمدارانی سەربەخۆی پەرلەمان کرد لەماوەی 15 ڕۆژدا کۆتایی بەم قەیرانەی ئێستا بهێنن و حکومەت پێکبهێنن هەروەک جەختیشیکردەوە کەئیئتیلاف بۆ ڕزگارکردنی نیشتمان گەورەترین کوتلەیە ، ئەوەش هۆکاری دواکەوتنی پێکهێنانی حکومەت کاراکردنی کەمئەندامانی سێیەمە کە ئەو ساتە دەگێڕێتەوە کە هیچ ڕێککەوتنێکی ڕاستەقینە لەنێوان هێزە شیعەکاندا نەکراوە.

3- بۆ هێزە سوننەکانیش بەدەست ئەو دابەشکاریانەوە دەناڵێنن کە لەماوەی پێشوودا بەڕوونی دەرکەوتن بەتایبەتی دوای گەڕانەوەی کەسایەتییە سوننەکان کە چ لەدەرەوەی وڵات بوون یان لەزیندانەکاندا بوون بۆ ناو گۆڕەپانی سیاسی ئەمەش وادەکات هەموو ئەو هێزانە لەسەر زەوی نه ڕێکبکەون تەنانەت ئەگەر ئەم کاراکتەرانە کێشی ڕاستەقینە نەبن بەڵام لە کۆتایی ڕۆژدا ئەم هەنگاوانە ئەنجامەکانی خۆیان نیشان دەدەن تەنانەت پاش ماوەیەکیش.

4- سەبارەت بە هێزە سیاسیاکان کوردییەکان بۆ یەکەم جار ناکۆکییەکی ئاشکرا و دابەشبوونێکی کراوە لە نێوان خۆیاندا دەبینین سەبارەت بە حکومەتی ناوەند و ڕوونتر دەرکەوت کە ئێمە شاهیدی دانوستانی یەکلایەنەی هێزکان سیاسیاکان کوردییەکان لەگەڵ حکومەتی ناوەنددا.

5 – لەکۆتاییدا ئەو پێشێلکارییە ئەمنییە بەردەوامانەی لەناوچە گەورەکانی ولاتدا دەکرێت کە وەک جۆرێک لەبیرهێنانەوە لەنێوان تیپە سیاسییەکاندا دەکرێت کە هەر تیپێک گەورەترین دەسەڵاتی لەپۆستەکەیدا هەیە و دراوسێکانی هەرێمیش هەوڵ دەدەن پەڕەی فشار لەسەر زەوی بسەپێنن کە ئەمەش وادەکات واقیع لە وڵاتەدا وەک ئەمڕۆ کو ئم دەیبینین‌.