جەنگی ڕووسیا و ئۆکرانیا گەورەترین هەڵمەتی سەربازیە لە دوای جەنگی جیهانی دووەمەوە، لە 24ی شوباتی 2022دا ڕووسیا ئۆکرانیای داگیر کرد ، هێرشەکەی ڕوسیا بەرزبونەوەی توندی جەنگی ڕوسیا و ئۆکرانیای لە ساڵی 2014 دەست پێکرد و ڕوسیا دەستی گرت بەسەر کریمیا و جوداخوازەکانی لایەنگری ڕوسیا کە دەستیان بەسەر بەشێک لە ناوچەی دۆنباس لە باشووری ڕۆژهەڵاتی ئۆکرانیا گرت، لە ساڵی 2021دا ڕوسیا دەستی کرد بە دروستکردنی سەربازی گەورە بە درێژایی سنوورەکانی لەگەڵ ئۆکرانیا، لەگەڵ دروستکردنی سەربازی 190,000 سەرباز بە تانک و جبەخانەی سەربازی، لە 21ی شوباتی 2022، ڕووسیا کۆماری گەلی دۆنتسک و کۆماری گەلی لوهانسک ناسییەوە، دوو دەوڵەتی خۆبە خۆ لە دۆنباس کە لە لایەن توخمە ڕووسیەکانەوە کۆنتڕۆڵ دەکرێن ،هێرشەکە لە بەرەبەیانی 24ی شوباتەوە دەستی پێکرد کاتێک سەرۆکی ڕووسیا پۆتین ئۆپەراسیۆنی سەربازی تایبەت بە چەک کردنەوە و نەهێشتنی نازیسم لە ئۆکرانیا ڕاگەیاند ، هێرشەکە مووشەکی گەورە و هێرشە ئاسمانییەکانی گرتەوە لە سەرانسەری ئۆکراینا، بە کیێڤی پایتەختەوە، لە دوایدا هێرشی زەمینی گەورە لە چەندین ئاراستەوە ،لە بەرامبەردا زیلینسکی سەرۆکی ئۆکرانیا یاسای سەربازی و حەشدی گشتی دەرکرد و هەموو هاوڵاتییە پیاوەکانی ئۆکرانیای لە گروپی تەمەن 16-60 ساڵیدا بۆ خزمەتی سەربازی دامەزراند.
2- لە سەرەتای هێرشەکەدا، هێزە سەربازییەکانی بەرەی باکوری بیلاڕووس، کیێڤ کردە ئامانج و پاشان سوپاکە بەرەو بەرەی باکوری رۆژهەڵات هەڵگەڕا، بەرەو شاری خارکیڤ دەچوون و بەرەی باشوری ڕۆژهەڵات بۆ شارەکانی لوهانسک و دۆنباس دانرا و لە ناوەڕاستی مانگی نیسانەوە پێشڕەوی لە بەرەی باشوری ڕۆژهەڵاتەوە دەست یپێکرد ،لە 19ی نیسان، ڕوسیا هێرشێکی نوێ کردەوە کە بە هێرشبەری رۆژهەڵات ناودەبرێت بە درێژایی بەرەیەکی 300 میل کە لە خارکیڤەوە تا دۆنتسک و لوهانسک درێژ بووەتەوە، لەگەڵ هێرشی موشەکی هاوکات بۆ کیێڤ و لە ماوەی 70 ڕۆژدا لە دەستپێکردنی هێرشی ڕووسیا بۆ سەر ئۆکراینا، ئەو ئامانجە سیاسی و سەربازییانەی کە بە بێ فایلی ماونەتەوە.
3- داگیر کردنی ڕووسیا بە شێوەیەکی بەرفراوان لە ئاستی نێودەوڵەتیدا وەک کردەوەیەکی دەستدرێژی و تێکدەرانە ئیدانە کرا ، ئەنجومەنی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان بڕیارێکی دەرکرد و داوای کشانەوەی تەواوی هێزەکانی ڕوسیای کرد ،ئەمەریکا و زۆرێک لە وڵاتانی ئەوروپا سزای تازەیان بەسەر ڕووسیادا سەپاندووە کە کاریگەری لەسەر ئابووری خۆی داناوە بە تایبەتی هەناردەکردنی وزە ، ئەم جەنگە بووە هۆی گەورەترین قەیرانی پەنابەری ئەوروپا و زیاتر لە 5.3 ملیۆن ئۆکرانی ئەو وڵاتە جێدەهێڵن و چارەکێک لە دانیشتوانەکەی ئاوارە بوون ، ئەنجامێکی دیکەی سەختی جەنگی ئۆکرانیا کەمبوونی خۆراکی شاراوەیە نەک تەنیا لە ئەوروپا بەڵکو لە سەرتاسەری جیهاندا بەهۆی کەمی گەنمی ئۆکرانی و ڕووسییەوە.
جەنگەکە هەموو ئەگەرێکی هەیە بۆ زیادبوون بۆ ڕوبەروبونەوەیەکی بالستیک و ناوکی و سەرۆکی ڕوسیاش بەبەردەوامی هۆشداری دا کە هەر وڵاتێک هەوڵی دەستتێوەردان بدات لەجەنگی ئۆکرانیا ڕووبەڕووی “وەڵامێکی خێرا و بروسکە” دەبێتەوه.
4- چەندین لێکدانەوەی داگیرکاری ڕوسیا چەندین پێشێلکاریی بنەما کۆنەکانی شەڕ و ستراتیژی نیشان دەدەن ، ئەو هێرشەی کرایە سەر ئۆکراینا کە چەند مانگێک دوای ئەوەی هێزەکانی ڕوسیا بۆ ئەو داگیرکارییە ئامادەکرابوون، پێشبینی دەکرا کە لە شێوەی هەڵمەتی خێرا و کورتدا نمایشی هێزی ڕووسیا بێت، هاوکات ڕووداوەکانی دواتر بە پێچەوانەوە سەلماندیان .
هەنگاوی هێواشی پێشکەوتن بە شێوەیەکی سەرەکی دەگەڕێتەوە بۆ سێ هۆکار: بەرەکانی جەنگ بە دووری درێژ و ناوچە سەختەکان بڵاو بوونەوە، وە هاندانێکی کەم هەیە بۆ سوپای ڕووسیا بۆ داگیرکردنی ئۆکرانیا بە چەک و کەلوپەلی کۆن و بەرخۆدانی چاوەڕوان‌نەکراوی هێزەکانی ئۆکرانیا و گەلیش لە شەڕی بۆ خاکی دایکدا ، دەبوایە شیکاری جیهانی دەریخستبایە کە هەر کردەوەیەکی شەڕانگێزی ئەم گەورەییە و پلانی گەورە لەلایەن سوپای ڕووسیاوە دەبێت کەمپینێکی کورت و خێرا بێت بە ئامانجی سنووردارەوە ، بە پێچەوانەوە ئامانجە دیاریکراوەکان پەرتەش بوون و هەوڵەکانی شەڕی ڕووسیایان بە فیڕۆ دا و لاوازبوونی لۆجستیکی هێزە شەڕکەرەکانی ڕووسیایان دروست کرد. لە خەمڵاندنی شەخسی مندا، پۆتین دەبوایە لەگەڵ سەربازەکانیدا بڕۆیشتایە بۆ ئازادکردنی ناوچەی دۆنباسی ڕۆژهەڵاتی ڕاگەیاندرا، کە دەکرا هەندێک پاساوی ئەخلاقی بۆ هەڵمەتە سەربازییەکەی بەدەست بهێنێت، دەبوایە هێرشی زەمینی هاوکات بوایە لەگەڵ هێرشێکی ئاسمانی گەورە بۆ سەر کیێڤی پایتەخت بۆ کۆنترۆڵکردنی هێزی ئۆکرانیا و شوێنی فەرماندەیی ، هەموو ئەم شتانە ئاماژە بەوە دەکەن کە هیچ پەیوەندیەک لەنێوان ئامانجی سیاسی و پلانی هەڵمەتی سەربازیدا نییە ، گرتنی ناوچەی گەورەی ئۆکرانی لە ڕۆژانی سەرەتادا هەروەها پێشمەرجێکی لۆجستی بوو بۆ بەردەوامبوونی ئەو ئۆپەراسیۆنە زەمینییە بەرفراوانە بەڵام لە پلانی هێرشی سەرەتاییدا نەناسرا ، لە ناوەڕاستی شەڕەکەدا ڕوسیا فەرمانی هێرشەکەی لە ڕۆژی 23ی نیسان بە دەستنیشانکردنی جەنەراڵ ئەلێکساندەر دڤۆنکۆف ڕێکخستەوە کە بە تۆمەتی داواکردنی مانگرتن بۆ سەر هاوڵاتیانی مەدەنی لە سوریا.
هەنگاوی بەرزبونەوەی ئۆپەراسیۆنەکانی ڕوسیا و ئەو بەرهەڵستیانەی کە ئۆکراینییەکان نیشانیان داوە و پشتیوانیان بۆ دابینکردنی چەک و کەلوپەل لەلایەن ئەوروپی و ئەمریکیەکانەوە ئاماژە بە کۆتاییەکی خێرای جەنگ ناکات ، درێژکردنەوەی جەنگ کاریگەری جدی دەبێت بۆ ئابووری جیهان و وزە و پێداویستی خۆراک و هاوسەنگی وزە، ئەگەرێکی کارەساتاوی هۆلۆکاستی ناوکی هەیە لە ئەگەری نائومێدییەکی توند بۆ ڕووسەکان.
هەرچەندە ئەمە ئەگەرێکی ڕوونە، بەڵام ناتوانرێت حوکم بدرێت!!