سیاسەتی بایدن و ئاکامە چاوەڕوانکراوەکانی لە هەرێم

452 Views

دواجار دوای مانۆڕو ڕوداوی زۆر لە هەڵبژاردنی ئەمریکا بۆ یەکەمجار ، جۆ بایدنی سەرۆکی نوێ بەفەرمی کرایەوە و تەواوی دەسەڵاتەکانی دەستوری خۆی بەکارئەهیند ، هیچ نهێنییەک نییە بۆ خوێنەر پاشخانێکی سیاسی سەرۆک کۆماری نوێ ، هەروەها ئەو پۆستە گرنگانەی کە لەماوەی کاری سیاسی خۆیدا بەدەستیەوە بووە ، جا چ لە ناو حیزبی دێموکراتدا یەکێک بێت لە ئەندامە هەرە گرنگەکانی حیزب و یەکێک یش بێت لە پیلانگێڕانی پلانەکانی ، سەرباری ئەوەی لە بەڕێوەبردنی سەرۆک باراک ئۆبامادا پێگەی گرنگی هەبوو ، بەڵام بۆچوون و بڕیارەکانی ئەو ، ئەنجامی بۆ سیاسەتی ئەمریکا هەبوو کە کاریگەری لەسەر واقیعی ناوچەکە و جیهان هەبوو .
دەربارەی دەستەی سەرۆکایەتیش بایدن چەند کەسێکی لە بزووتنەوەی لیبراڵی چەپی پارتی دێموکراتی ئەمریکا هەڵبژارد کە بە پیشەی سیاسی یان سەربازی یان ئەمنی یان ئابووری ناسراون بۆ بەڕێوەبردنی پۆستە گرنگەکانی وڵات ،و ئەگەر سەیری ئەو ناوانە بکەین کە سیاسەتی ئەمریکا لە جیهان و ناوچەکە بە تایبەتی بەڕێوە ئەبەن ، یارمەتیمان دەدات لە تێگەیشتن مان لە چوارچێوە فراوانەکانی سیاسەتی نوێی حکومەتی ئەمریکا .
یانه ی سه رۆک بایدن پێک ده بێت له:
1. کامیلا هاینس (جێگری سەرۆک)
2. سێدرلی ساندەرس
3. ئیلیزابێث وارن
4. ئەلەیکساندرا کۆتس
5. ئیلیان عومەر
سەرۆکی نوێ و دەستەی سەرۆکایەتیەکەی چاوەڕوانی چەندین تەوەرە دەکەن، گرنگترین و ئاڵۆزترینیان لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەو شێوەیەیە:

بایدن و کەنداو

پێدەچێت ئەم وتانەی سەرۆک بایدن لە ماوەی هەڵمەتەکەیدا بۆ سعودیە بە تەنگەوە بێت، بەتایبەتی بەرزکردنەوەی کێشەکانی مافی مرۆڤ، کە لە گرنگترینیان کەیسی کوشتنی ڕۆژنامەنووس جەمال خاشقچی، و زەحمەتە پێشبینی ئەوە بکرێت کە کردنەوەی ئەم جۆرە دۆسیانە بۆ یەکەمجار لە مێژووی سعودیەدا چی لێ دروست دەبێت، ئەمە جگە لەو دۆسیانەی کە پەیوەندییان بە سیاسەتی دەرەوەییەوە هەیە، وەک شەڕی یەمەن، کە فشارێکی زیاتر لەسەر سعودیە دروست دەکات کە پێشتر بارگرانی لەسەر دۆسیە گرنگەکان لە ناوخۆ و دەرەوەدا هەیە،سیاسەتی سعودییە لادانی ئاشکرای خۆی بە دیکرد کە بووە هۆی ئاشتبوونەوە لەگەڵ قەتەر و نزیکتر لە تورکیا بۆ ئەوەی وەک هاوپەمانێکی بەهێز بیانبەنەوە
بۆ ئەوەی باڵانس لە هێز لە بەرامبەر ئێران و هاودەستەکانی لە ناوچەکەدا هاوسەنگ بکاتەوە.

بایدن و عێراق

لەفایلی عیراقیدا بایدن بەیەکێک لەپسپۆڕانی فایلی عێراقی دادەنرێت بەهۆی ئەوەی بەرپرسیارێتی دۆسیەی عێراقی لەحکومەتەکەی باراک ئۆبامای سەرۆکی پێشوو ( کە جێگری سەرۆک کۆمار بووە ) لەئەستۆ دەگرێت .
سێ جێگری ئه مه ریکی به ره گه زی عێراقی هه بوو یەکێک لەگرنگترینیان گوباد تاڵەبانییە کە ئێستا جێگری سەرۆکی حکومەتی کوردستانی عیراقە
سەرۆک بایدن لایەنگری پڕۆژەی دابەشکردنی عێراقە و چاودێرانیش پێشبینی دەکەن کە بوونی سوپای ئەمریکا بەهێز بکەن بەناردنی هێزی زیادە بۆ عێراق کەحکومەتی ئەمریکا داوایەکی لەحکومەتی عێراق وەرگرت بۆ تاوتوێکردنی ستراتیژی بوونی هێزەکانی ئەمریکا لەعیراق ، لەگەڵ سەرۆک بایدن جەخت لەسەر پێویستی کەمکردنەوەی هێزی میلیشیاکان و کۆنترۆڵکردنیان لەسەر جومگەکانی بڕیارەکانی دەوڵەت و حکومەت دەکاتەوە ، چاوەڕوان دەکرێت سەرۆک بایدن پشتیوانییەکی زیاتر بۆ حکومەتی بەغدا بکات کە مستەفا ئەلکەدهیمی سەرۆکەکەی چەند جارێک هەوڵیداوە بە بێهودە دژی دەسەڵاتی میلیشیاکان بێت ، ئەمەش کاریگەری زۆری کردۆتە سەر هیوای شەقامی عێراقی بۆ سەپاندنی یاساو دەسەڵاتی حکومەتی ناوەندی .

بایدن و ئێران

ئێران کە لە هەموو ئاستەکاندا و بە شێوەیەکی بەرچاو ئازاری چەشتووە، چ لە سزا ئابوورییەکانی ئەمریکا لە سەردەمی بەڕێوەبردنی سەرۆک ترامپ دا یان لە ڕێگەی تیرۆرکردنی کەسایەتی گرنگ و بازنە کانی بڕیاردانی ستراتیژی لە ئێران لە ناوخۆ و دەرەوە، پێشبینی دەکرێت کە توندبوونی ئەو فشارانە بە شێوەیەکی بەرچاو کەم بکرێتەوە ، لەبەر چەند هۆکارێک لەوانە دووبارە هەموارکردنەوەی هاوسەنگی هێزە هەرێمییەکان بەبێ ئەوەی هاوسەنگی یەکێکیان لەسەر حسابی ئەوی دیکە و بەرچاوترینی ئەم هێزە بەهێزانە دەرکەون ، کە بریتین لە تورکیا ،لە لایەکەی دیکە بە مەبەستی گوشار خستنە سەر دەوڵەتانی کەنداو ، جگە لە نەبوونی کاغەزی زیاتر بۆ فشار خستنە سەر ئێران بۆ وەرگرتنی دەستلێبەرداربوون لێی ، ئاسانکردنی سزاکان یەکێک دەبێت لە پەڕاوەکانی ئەمریکا لە دژی ئەوەی ئێرانیەکان لە هەندێک فایل و دەسکاری بۆ بەرنامەی ناوکی و دووبارە بڵاوکردنەوەی بنکە مووشەکییەکانی ئێران دوورمەودا و دانانیان بۆ دەرەوەی ئاسمانی ئیسرائیل ، یەکێک دەبێت لە پەڕاوەکانی ئەمریکا .

بایدن و تورکیا

تورکیا قورسترین و پڕبایەخترین پرسە بۆ سیاسەتی ئەمریکا لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا ، ئەمەش لەلایەن سەرۆک بایدن – ەوە هاتووە ، بەهۆی ئەوەی لەماوەی دوو دەیەی ڕابردووی پێشکەوتنی پیشەسازی و کشتوکاڵی و سیاسیدا تورکیا توانی بەدەستی بهێنێت ، کە گواستوویانەتەوە بۆ ناو ڕیزەکانی وڵاتە گەورەکان .

تورکیا بووەتە نکاریگەریەکی گرنگ لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهاندا .
با سەرکەوتنی خۆی لە زۆر پرسی دەرەکی دا لە بیر نەکەین ، لە گرنگترینیان ئەو سەرکەوتنە گرنگەی لە هەرێمی قەرە داغی ئازەربایجان بەدەست هات ، کە بەبێ پشتیوانی تورکیا نەئەکرا ،بە لەبەر چاوگرتنی بەرواری نزیک بوونەوەی پەیمانی لۆزان لە ساڵی 2023 دا ، ئەمە کاغەزی نوێی بە تورکیا دەدات کە پێشتر نەیبووە .

بایدن و سوریا

له سه ر دۆسیه ی سوریاش سه رۆک بایدن گوتی ئه و شوێنه پارێزراوتر ده کات
ڕەنگە ئەمەش بەمانای دەستێوەردانی ڕاستەوخۆ بێت لەفایلی سوریادا کە قەرەباڵغە بەیاریزانی گرنگەوە بەتایبەتی ڕوسیاو تورکیاو ئێران.

ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ و ئیسرائیل

پێشبینی دەکرێت بگەینە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی نوێ بە سیما و شێوەی زۆر جیاواز لەوەی ئەمڕۆمان هەیە .
بەتایبەتی لەگەڵ خێراکردنی ئاساییکردنەوە و کرانەوە کە لەنێوان وڵاتانی ناوچەکەو ئیسرائیلدا ئاشکرایان کردووە یان نا.

لە دەرەنجامدا مانگەکانی داهاتوو شاهیدی ڕووداوە گرنگ و گەورەکان دەبن و ناوچەکە شازێکی گەرم و گەرم لە هاویندا بە خۆوە دەبینن .

بی شرۆڤه

زانیاری بەردەنگ

[email protected]

نامەیەکمان بۆ بنووسە

    سەنتەری زولفكه ر بۆ دیراسی ستراتیجی و توێژینەوە و مافەکانی مرۆڤ ، دەزگای توێژینەوەی ئەهلی سەربەخۆیە و مامەڵە لەگەڵ کاروباری گشتی لە عێراق و کاریگەرییەکانی ژینگەی هەرێمی و جیهانی لەسەر دەکات