پاکستان – بەشی سێیەم- هێزە چەکدارەکان .
1- لە کاتی سەربەخۆییدا لە ساڵی 1947 پاکستان نزیکەی 33٪ ی هێزی کاری لە هێزە چەکدارەکانی هیندی بەریتانی بۆ مایەوە و چەند چەک و کەرەستەیەکی دەست کەوت ، پێویست بوو دەوڵەت هێزی چەکداری بەهێز دروست بکات بۆ پاراستنی سەروەری و مافەکانی خۆی بۆ بەرەنگاربونەوەی هیندستانی نەیار کە دەکەوێتە سەر سنووری ڕۆژهەڵاتی وڵات.
لە سەرەتای دامەزراندنییەوە هێزە چەکدارەکان ڕۆڵێکی گرنگیان هەبووە لە مێژووی ئەم دواییەی پاکستاندا بەتایبەتی بەهۆی سێ جەنگی گەورەوە لە دژی هیندستان لە ساڵانی 1948 و 1965 و 1971 و چەندین جار لە پێکدادان ، ئەمڕۆ هێزە چەکدارەکانی پاکستان لە پلەی شەشەمی جیهاندان و لە سوپا و هێزی دەریایی و ئاسمانی پێکهاتوون و لەلایەن هێزی سەربازی سەربازیەوە پشتیوانی دەکرێن.
ڕێکخستنەکانی فەرماندەیی هێزە چەکدارەکان بە سەرۆکایەتی سەرۆکی لیژنەی هاوبەشی دەستەی ئەرکانی (JCSC) لەگەڵ سەرۆکی سوپا و هێزی دەریایی و ئاسمانی ڕێکدەخرێت ،سەرۆکی سەرۆکی هاوبەشی لیژنەی ستاف و سەرۆکی سێ خزمەتگوزاری دەتوانرێت بۆ ماوەی سێ ساڵ بمێنێتەوە .
یەکێک لەپێکهاتە گرنگەکانی پێکهاتەی هێزە چەکدارەکان بەشی پلاندانانی ستراتیژیە کەلێپرسراوە لەپاراستن و پاراستنی چەکی ئەتۆمی تاکتیکی و ستراتیژی پاکستان ، هێزە چەکدارەکان نزیکەی 725,000 کارمەندی چالاکیان هەیە کە لەلایەن 500,000 ئەندامی هێزی هەمەجۆری سەربازی پشتگیری دەکرێن ، کارمەندەکان لەسەر بنەمای خۆبەخشی و لەسەر بنەمای هەڵبژاردن و لەسەر بنەمای شایستەیی دەنێردرێنە ناو هێزە چەکدارەکانەوه ، هەر چەندە دەستووری پاکستان ڕێگەدەدات بەدامەزراندن لەڕووداوی جەنگدا .
2.هێزە چەکدارەکان لە کۆمەڵگەدا بە هۆی بەشداریە قوڵەکانیان لە بنیاتنانی نەتەوە و تەندروستی و پەروەردەدا زۆر بەرچاون و من لە کاتی قەیران و کارەساتی سروشتی و بومەلەرزە و لافاو و سەرژمێری و هەڵبژاردندا خزمەتم بە خەڵک کردووە.
سوپا ڕۆڵێکی سەرەکی گێڕاوە لە پاراستنی پێکەوەیی دەوڵەت و بەرزکردنەوەی هەستی نەتەوەیی خەڵکی پاکستان، لە ساڵانی 1960 ەوە، پاکستان یەکێک بووە لە سێ گەورەترین بەشداربوو بۆ ئۆپراسیۆنی ئاشتی پارێزی نەتەوە یەکگرتووەکان لەژێر سەختترین بارودۆخدا..
وڕۆڵی کارای گێڕاوە لەناکۆکییەکانی له سۆماڵی و بۆسنی ، فەرمانی بە ڕەزامەندی جیهان دا بۆ یەکە سەربازییەکانی پاکستان لە وڵاتانی ئەفریقی و عەرەبی بڵاو کراونەتەوە بۆ نمونە سعودیە و ئوردن و لیبیا و کوێت و قەتەر جکه ئەوەی بوێری نیشان بدات لە بەرامبەر سەختی زۆردا ، سوپای پاکستان لە ماوەی شەڕەکانی عەرەب و ئیسرائیلدا بەشداری وڵاتانی عەرەبی کردووە و پشتگیرتی هێزەکانی هاوپەیمانانی کردووە لە شەڕەکانی کەنداوی عەرەبدا.
- بەپێی “ستراتیژی التقسيم” پاکستان گەورەترین بەشی هێزە چەکدارەکانی خۆی هەیە، ئەو سوپایەی کە لە ڕاوالپندی نیشتەجێیە، دروشمی سوپای پاکستان باوەڕ و خواناسی و جیهادە لە پێناوی خودا ، سوپا لە هەرێمی باشوور و ناوچەی ناوەندی دابەش دەکرێت و 9 فەیلەقی هەیە و هەر ناوچەیەک فەرماندەیی هەیە ،سوپاکە سوپایەکی فڕۆکەوانی یەکخراوی هەیە کە زیاتر لە 300 فڕۆکەی هەیە.
توخمێکی هەڵبژاردەی سوپای پاکستان دابەشبوونی گروپی ئۆپەراسیۆنە تایبەتەکان (SSG) کە سەرەتا لەلایەن هێزەکانی ئەمریکاوە دامەزراوە و مەشقیان پێکراوە و ئەم هێزانە هێزی خۆیان نیشانداوە لە بەڕێوەبردنی ئۆپەراسیۆنە تایبەتەکان لەژێر تەحەدای سەختدا ، فەرماندەیی هێزەستراتیژییەکانی سوپا لە جبەخانەی خۆیدا کۆمەڵێک سیستەمی موشەکی بەڕێوەی دەبات ، سوپای پاکستان بە خۆبەهێزە چەک و تەقەمەنی و تانکی جەنگی بچووکی خۆی بە پاڵپشتی کارگە بەرگرییەکانی پەرە پێ دەدات.
پاکستان دامەزراوەی ڕاهێنانی جیهانی هەیە وەک ئەکادیمیای سەربازی پاکستان، کۆلێژی فەرماندەیی و ستافێکی تەمەن زیاتر لە سەدە سال هی‌یه ، زانکۆی کویتا و بەرگری نەتەوەیی، کە ژمارەیەکی زۆر لە خوێندکارانی وڵاتانی موسڵمان و دۆست ئامادەبوون.
داوى 11ی ئەیلولەوە سوپا بە شێوەیەکی چالاکانە بەشداری ئۆپەراسیۆنی دژە تیرۆری ناو پاکستان و پشتگیریکردنی هێزەکانی هاوپەیمانان لە ئەفغانستان کردووە ، بەهۆی جوگرافیای هەمەجۆر و شەڕی دژی تیرۆریستان کە بە نوێترین چەک و تەکنەلۆجیا بەستراون، سوپا ئەزمونی جەنگی فراوانی هەیە لە هەلومەرجی جۆراوجۆری زەویدا .
- هێزی دەریایی پاکستان بەرپرسە لەپاراستنی بەندەری دەریایی و سنووری دەریایی ئەو وڵاتە نزیکەی 1000 کیلۆمەتر لەڕۆژێکدا بۆ پشتیوانیکردن لەئەرکەکانی پاراستنی ئاشتی و ئاسایشی نیشتمانی
نزیکەی 50,000 ئەندامی خزمەتگوزاری چالاک هەیە. بارەگای سەرەکی لە ئیسلام ئاباد و ئەکادیمیای دەریایی لە کاراتشی ،هێزی دەریایی کاردەکات بۆ بەرە نگار بوونەوەی هەڕەشەی تیرۆریزمی جیهانی لە دەریا و بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرەکان .
هێزی دەریایی پێکهاتووە لە هەڵگری هەلیکۆپتەرەکان، تێکدەرەکان، فریگەیتەکان، کەشتییە هێرشبەرەکان، کەشتییە ئێشکگرەکان، دژە مینەکان، چەندین کەشتی کۆکەرەوەی زیرەکی و هتد.
هێزی ئاسمانیه دەریایی کاردەکات بۆ پاراستنی هێزی دەریایی، دژە ژێردەریاییە نەیارەکان و ئۆپەراسیۆنی سیخوڕی ،
کەشتی ئاسمانی دەریایی پێکدێت لە فڕۆکەی ئۆریۆنی پی-3 ی ئەلیکترۆنی (ELINT) ،هێزی دەریایی ڕۆڵێکی گرنگ دەبینێت لە کۆبوونەوەی هەواڵگریدا ، هێزی دەریایی تاقیگەی هەیە بۆ دروستکردنی ژێردەریایی و فریگەیت
هێزی دەریایی هەروەها کەشتییەکی گەورەی ژێردەریایی هەیە بۆ گەیشتن بە لێدانی ستراتیژی .
هێزی دەریایی پیادەی هەیە بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنە بەردەوامەکان، هێزی دەریایی پاکستان مەشقی بە ئەفسەرانی دەریایی کردووە بۆ زۆربەی وڵاتانی موسڵمان.
- هێزی ئاسمانی پاکستان حەوتەمین گەورەترین هێزی ئاسمانی جیهانە ، زیاتر لە 945 فڕۆکەی جەنگی و 200 فڕۆکەی مەشقی گواستنەوە و گەیاندن و هێزی گەورەی هەیە ،و یەک پێکهاتەی فرمانی هەیە کە فەرماندەیی ئاسمانی لە ئیسلام ئاباد دامەزراوە لە کاتێکدا ئەکادیمیای ئاسمانی دەکەوێتە نزیک پیشاوەر.
لەچوارچێوەی مێژووییدا هێزی ئاسمانی ڕۆڵی سەرەکی بینیوە لە بەرگریکردن لە گەلی پاکستان و ئاسایشی نەتەوەیی.
هێزی ئاسمانی پاکستان فڕۆکەی ئەمەریکی و چینی و فەرەنسی هەیە، لە کاتێکدا ئەمەریکا F-16ەکان هێشتا بناغەی هێزی ئاسمانین، فڕۆکەی جەی JF-17at Aeronautical Factory بەهاوکاری چین پەرەپێدراوە و بەرهەمهێنراوە کە چەندین کەلوپەلی بۆ دابینکردوون.
هێزی ئاسمانی پاکستان کار لەسەر دوو جۆری سیستەمی فڕۆکە دەکات: سیستەمی ئاگادارکردنەوەی زوو و سیستەمی کۆنتڕۆڵکردنی هەوا: : چوارفڕۆکەی Saab له سویده وه به Erieye ئامادەکراوە ،شەش فڕۆکەی أواكس چینی .
هێزی ئاسمانی پاکستان یارمەتی ڕاهێنان و بەرزکردنەوەی تواناو توانای ژمارەیەک لەهێزە ئاسمانییەکانی وڵاتانی موسڵمانی وەک لیبیاو ئوردنی داوە ویارمەتییان دا لە شەڕەکانی وڵاتانی عەرەبی و عيراق دژ بە ئیسرائیل و چەندین فڕۆکەی ئیسرائیلی تێکشکاندن.
- دەزگای هەواڵگری هاوبەشی بەناوبانگی جیهانی (ISI) دەزگای هەواڵگری ژمارە یەکی پاکستانە و بەرپرسیارە لە بەڕێوەبردن و هەماهەنگی هەواڵگری سەربازی ، بارەگاکەی ISI لە ئیسلام ئابادە و بە سەرۆکایەتی جەنەراڵێکی سێ ئەستێرەیی سوپا بەڕێوەدەبرێت بەشی جیاوازی هەیە بۆ بابەتی ناوخۆیی و دەرەکی و تایبەت کە هەریەکەیان بە سەرپەرشتی ئەفسەرێکی دوو ئەستێرەیی ، ISI ڕۆڵێکی سەرەکی بینی لە ڕۆیشتنی سوپای سۆڤیەت لە ئەفغانستان و لە کاراکردنی ڕێککەوتننامەی ئاشتی ئەمەریکا و تاڵیبانی ساڵی 2020.
ISI یەکێکە لە باشترین دەزگا هەواڵگرییەکانی جیهان و هەر دەزگایەکیش لقی هەواڵگری هەیە، بەتایبەتی لقی دژە هەواڵگری و دژەتیرۆر.
باڵی پڕوپاگەندەی میدیایی هێزە چەکدارەکان (ISPR) ە و بەرپرسی ڕووماڵکردنی هەواڵەکانی پەیوەندیدار بە هێزە چەکدارەکانە و تیشک دەخاتە سەر ئۆپەراسیۆنەکانی و ڕوو بەڕوو بونەوەی میدیا و هەواڵی نەیار چه له دەرەکی یان له ناوخۆیی ، و دەکەوێتە بارەگای ISI لە ڕاوالپیندی
لەلایەن ئەفسەرێکی دوو ئەستێرەیی سوپاوە بەڕێوەدەبرێت ، ISPR هەروەها چەندین ڕۆژنامەی پرۆفیشناڵ بڵاو دەکاتەوە کە کێشەی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی دادەپۆشێت.
- بۆ زانینی زیاتر لەبارەی سوپای پاکستانەوە، ئەم لینکەی خوارەوە بکەرەوە : https://www.pakistanarmy.gov.pk/