دوای سڵاوکردن ، ئێمە داواکاری زۆرمان بو سەنتەرەکە بەدەست گەیشتووە جه لەلایەن ژمارەیەکی باشی هاوڵاتیانەوە كه نوێنەرایەتی ی ڕێژەی ك باش لە کۆمەڵگای عێراقی دەکات .
و له پێناو ئێمه و خواستی ئێمه بۆ بەدواداچوون بۆ هەموو ئەو شتانەی کە بۆ هاوولاتی عێراقی گرنگن ، ئەوەی لە دەقدا پێی گەیشتووین، دەیخەینە بەردەستی ئێوە، هیوادارین کە لەم بابەتەی خوارەوەدا گوێ تان لە بۆچوونەکانتان بێت:
” ئێمە گروپێکی گەورەین لە داپیرە و باپیرە و دایک و باوک و مام و پورەکانی زیانێکی زۆر گەیشتووە جه یاسای باری شارستانی ژمارە 188 ساڵی 1959 کە هەموارکراوە بەتایبەتی مادەی 57 ی پاش ئەوەی لەلایەن ئەنجومەنی فەرماندارى شۆڕشيه هەڵوەشڕاوەوە هەموارکرا ، ئەم هەموارکردنەش کە بووە هۆی پچڕانی پەیوەندی نێوان منداڵ و خێزانەکانیان ، کە بووە هۆی تێکدانی ژێرخانی بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی بەهێز و پێکەوەیی ، و زیادکردنی کەیسەکانی جیابوونەوە و جیاکردنەوەی دادوەری بۆ گەیشتن بە ئاستێکی زۆر جدی ، کە لە ئەنجامی مەترسیدار و چەندین کێشە ئاگادارمان دەکاتەوە .
وە ئەمانە ئەو هەموارکردن ، هەمواری یەکەم 1978
بەرزکردنەوەی تەمەنی دایەنگە بۆ 10 ساڵ وە دەکرێت درێژ بکرێتەوە ، دوای ئەوەی حەوت ساڵ بو لە دەقی بنەڕەتیدا .
هەمواری دووەم 1986 ، بێوەژن مافی ئەوەی هەیە به دایەنگە دوای شووکردنی بە کەسێکی بیانیش و یەکێک لە مەرجەکانی دایەنگە لە دەقی بنەڕەتیدا ئەوەیە کە ئەو بێوەژن لەگەڵ کەسێکی بیانی دا هاوسەرگیری نەکردووە .
هەمواری سێیەم ، ژنی تەڵاقدراو مافی دایەنگە منداڵەکانی هەیە تەنانەت دوای شووکردنی بە کەسێکی بیانیش .
لەم بوارەدا، ئێمە دەمانەوێت هەندێک شت ڕوون کەینەوه:
یەکەم ،ئەو هەموارکردنەوەیەی سەرەوە ئەمەش وای کرد منداڵەکان لە باوکی ڕاستەقینەی خۆیان دوور کەونەوە تا گەوره بوون ، ئەمەش پێچەوانەی یاسای عێراقییە له بڕگەی 4 ی ماددەی 57 دا ”
• يەكەم، باوک مافی ئەوەی هەیە کە لە کاروباری کوڕی و پەروەردەکردن و بەخێوی بکات بزانێت تا ئەو کاتەی 10 ساڵ دەبێت ، پاشان دەستەواژەیەک مان نیشان دەدەی کە پێچەوانەی ئەم ئەرکانە بێت “منداڵەکە دەبێت لەگەڵ دایەنگە دایکی بژی” ، پاشان دادگای تەمیزی عێراق بڕیارێک دەردەکات و ماوەی دوو سێ کاتژمێر دیاریکراوە لە هەر 15 ڕۆژ جارێک بۆ ئەوەی باوک چاوی بە کوڕی خۆی کەوتبێت لە هۆڵەکانی توێژینەوەی کۆمەڵایەتی و بە بەرچاوی دەیان خێزان و له سر ئاوێنەی تۆمەتباران و تاوانکارو بوونی پاسەوانانی ئاسایش ،ئەم دژبەیەکییە و جیاوازیانە چییە ، وەچ ئایندەیەک چاوەڕوانی بو منداڵەکانمان دەکەین دوای ئەوەی ئەو هەموو جیاوازی و دژبەیەکییەمان پێشکەش کرد . و چۆن باوک لەم هەلومەرجەدا دەتوانێت کاروباری کوڕی خۆی پەیڕەو بکات ؟ !
• دووەم ، ئەم هەموارکردنەش پێچەوانەی ئەو بڕگانەی ئیسلامن و ئەوەی مەزهەبە ئیسلامییەکان كه سەبارەت بە بەسەر دایەنگە منداڵان ڕێککەوتون و تێیدا تەمەنی دایەنگەیان بۆ حەوت ساڵ دیاری کردووە ( دوو ساڵی بنەڕەتی و حەوت ساڵ یەدەگ به پێی ده عورفی جه عفه ری ، و حەوت ساڵ بنەڕەتی به پێی سێ لە چوار ئیمامی مەزهەبەکانی سوننەكان و خەڵکی جەماعە ) سەرەڕای ئەوەش، هەموو مەزهەبەکانی ئیسلام جەخت لە مافی بەسەر دایەنگە بو باوک دەکەنەوە ئەگەر دایکەکە هاوسەرگیری کرد .
• سێیەم ، ئەو هەموارکردنانەی سەرەوە لە ماددەی دووی بڕگەی ئەی دا پێشێلی دەستووری عێراقی کردووە و باسی ئەوە دەکات کە نابێت یاسایەک پێچەوانەی بنەماکانی ئەحکامەکانی ئیسلام دەربکرێت . هەروەها مادەی 41 ی پێشێلکرد کە تێیدا ئاماژە بەوەکراوە “عێراقییەکان ئازادن لەوەی بەپێی ئایین و مەزهەب و بیروباوەڕ یان بژاردەکانیان پابەندی باری کەسێتی خۆیان بن و ئەمەش بە یاسا ڕێکدەخرێت “.
• چوارەم ، ئەم هەموارکردنە پێشێل کردنی پەیماننامەی نەتەوە یەکگرتووەکانە بۆ مافەکانی منداڵ کە لە 2 ی ئەیلولی 1990 دا پەسەند کراوە و لە ساڵی 1994 دا عێراق پەسەندی کردووە . وەک لە مادەی 5 پەیماننامەکەدا هاتووە كه وڵاتانی ئەندام ڕێز لە بەرپرسیاریەتی و ماف و ئەرکی دایک و باوک ەکان دەبگرن و لە ماددەی 9 دا جەخت لەوە دەکاتەوە کە وڵاتانی ئەندام بە زۆر منداڵەکە لە دایک و باوکی جیا نەکەنەوە .
بۆ هەموو ئەوانەی پێشتر باسکراوە و بۆ پاراستنی منداڵان لە زوڵم و ستەم ، ئێمە داواکارییەکەمان بەم شێوەی خوارەوە کورت دەکەینەوە:
هەڵوەشاندنەوەی بڕیارنامەکانی ئەنجومەنی فرمانی شۆڕشی هەڵوەشاوە ، ژمارەکانی 188 ی ساڵی 1959 بوو وە گەڕاندنەوەی دەق بۆ ئەوەی پێشتر هەموارکراوەکە بوو ”
ئەو دەقەی کە لەلایەن ئەم کەسانەوە پێشکەش کراوە کۆتایی هات ، وەک لەسەرەوە ئاماژەی بۆ کراوە داوا لە هەموو لایەک دەکەین کە ڕایەک لەسەر بابەتەکە دەربڕن .
