لە ساڵی 2003 عێراق بوو بە وڵاتێکی پڕ لە ئاژاوە ، ئێستا وڵاتانی هەرێمی عەرەبی و غەیرە عەرەبی لە کێبڕکێدان بۆ ئەوەی هەوڵ بدەن کۆنترۆڵ و کاریگەری خۆیان ی لەسەر بكن ، هەرێمی عەرەبی لە ئێستادا ناهاوسەنگی هێز بە سەردا تێپەڕ دەبێت .
لە ساڵی 2003 ەوە تا ئەم دواییانە ، سعودیە دەسەڵاتی عەرەبی هاوتەریب ی هێز و نسێوی ئێران بوو لە ناوچەکەدا .
ئەو ڕووداوانەی کە سعودیە لە پێنج ساڵی ڕابردوودا پێیدا تێپەڕیووە ، بووە هۆی دابەزینی توانای خۆی و لەدەستدانی بەشێکی زۆری نکاریگەرەکانی لە ناوچەی عەرەبی و ناوچەییدا .
ئێستاش کاریگەری کەمی هەیە لە دەوروبەرە ناوچەیی و عەرەبیەکەی .
یەکێک لە هۆکارەکانی دابەزینی هێز و کاریگەری شکستهێنان لەمامەڵەکردن ی گونجاو لەگەڵ کێشەکان و گەشەپێدانیان بۆ بەهێزکردن و بەهێزکردنی ئەم کاریگەریی و هەڵەیە لەدیاریکردنی چەند بڕیارو مەرجێکی ناوخۆیی کەسعودیە تێیدا دەژی ، کەبەشی زۆری هەوڵی دەوڵەت و ئۆرگانەکانی و سەرچاوە داراییەکانی چڕکردەوە بۆ چارەسەکردنی بارودۆخە ناوخۆییەکان .
سەرباری ئەو بارودۆخە ئابورییەی کە هەموو جیهان دەفەوتێن و ئەم لاوازییە بەپێی داتاکانی ئێستا بەردەوام دەبێت و دۆخەکە دەگاتە خاڵێکی کارەساتبار.
لاوانی عێراق لەهەموو چین و تۆوێک پێویستە یەکبگرن و کار بکەن بۆ دروستکردنی قەوارەیەکی نوێ و ڕۆحێکی نوێ و بەهێزکردنی تا هێڵی سەرەکی بێت لەهەڵایساندن بۆ ڕاگرتنی نووچکردنی نوژداربوونی هێزە ئیقلیمییەکان بەتایبەتی ئێران کە نزیکە لە قوتدانی عێراقئەم هێزە گەنجەی عێراق دواتر دەگۆڕدری بۆ هێزێک کە هاوسەنگی ناوچەیی دەپارێزێ لە بەرامبەر گەورەبوونی کاریگەری دەوڵەتانی هەرێمی وەک تورکیا و ئێران وکرانەوە بۆ هەموو زلهێزە هەرێمییەکان وك تورکیا و ئێران و جیهانەوە بنێت و هاوپەیمانێتی لە بەرژەوەندی عێراق دروست بکات یەکەم ، کە عێراق بۆ پێگەی سروشتی خۆی لە ناوچەکەدا بگەڕێندریتەوە دووەم .
باش زانراوە کە ئەم تیۆرییە کات و هەوڵ وەردەگرێت ، بەڵام لە زاراوە مامناوەندیکەدا ئەنجامی کاریگەر بەرهەم دەهێنێت .
خوێنەر باش ئاگاداری بەرزبوونەوەی کاریگەری تورکیایە لە کەنداوی عەرەبی، دەریای سوور و دەریای سپی ناوەڕاست لە ساڵی 2017ەوە تا ئەمڕۆ ، تورکیا بۆتە بنکەیەکی سەربازی لە دەوڵەتی قەتەر ئەمەش دەرچەیەکە لەسەر کەنداوی عەرەبی و بنکەیەکی سەربازی لە سودان ە ئەمەش دەرچەیەکە بۆ دەریای سوور و بوونیکی گرنگ و گەورەی لە لیبیا و ئەم بەهێزکردنە گرنگەی هێزەکانیان لە دەریای سپی ، هر وها دا بوونی تورکیا لە باکووری سوریا و بڵاوەپێکردنەوەی لە باکوری عێراق
و خەونی پێوەلکردنی زەویوشکانی دێرین کە لە ژێر دەسەڵاتی دەوڵەتی عوسمانیدا بوون تا کۆتایی جەنگی جیهانی یەکەم.
ناکرێت چاوپۆشی بکەین لەوەی کە دەسەڵاتی ئابوری تورکیا و کۆنترۆڵکردنی ڕەهای بۆسفۆڕس و مافی گەڕان بەدوای غاز لە ناو کانی سپی ناوەڕاست لە دوای کۆتایی پەیمانی لۆزان لە ساڵی 2023 دا بە شێوەیەکی بەرچاو لە دەسەڵاتی تورکیا زیاد دەکات ، لەگەڵ پێشکەوتنی پیشەسازی سەربازی تورکیا و پێشبڕکێی چەک بە و شێوەی ئێستا دوو هێندە دەبێت .
ئەمەش یەکێکە لەهۆکارە گرنگەکانی دروستکردنی هێزێکی تەریب بۆ دروستکردنی هاوسەنگی و مسۆگەرکردنی ئاسایشی هەرێم و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا و هاوپەمانەکانی لەهەرێم و لەسەر حسابی بەدیهێنانی دەستکەوتی ڕاستەقینە لەناو ولات و بەرەو پێشبردنی واقیعی عێراق لەهەموو ئاستەکانداو چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی کە دوچاری خەڵک هاتووا وە هەوڵ بدە لە خاڵی بێ سوود لە مشتومڕ دوور کەوێتەوە کەونەوە ئەم جیاوازیانە تەنیا سەرقاڵکردنی شەقامە و توانای دەستنیشانکردنی کێشەکان و نەهێشتنی لەدەستدەدەن….